Σχέδιο Χορηγιών για Εγκατάσταση Φωτοβολταϊκού Συστήματος και Θερμομόνωση Οροφής

Νέο Σχέδιο Χορηγιών Υπουργείου Ενέργειας για το 2021 “Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω στις Κατοικίες”

Ευρωπαϊκή Οδηγία 27/2012 – Υποχρεωτική η εκτέλεση ενεργειακών ελέγχων για τις Mη Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου 2015

Αναμένεται εντός Σεπτεμβρίου η εναρμόνιση της κυπριακής νομοθεσίας (τροποποίηση των περί ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση και τις ενεργειακές υπηρεσίες νόμων του 2009 και 2012) με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 27/2012, η οποία θεσπίζει ένα κοινό πλαίσιο μέτρων για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σκοπό την επίτευξη των στόχων του 2020, για 20% αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, 20% μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και 20% παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές.

Μια από τις βασικότερες απαιτήσεις της οδηγίας 27/2012 (άρθρο 8) είναι η υποχρεωτική εκτέλεση ενεργειακών ελέγχων (energy audits) μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου 2015, από οργανισμούς και επιχειρήσεις οι οποίες δεν θεωρούνται μικρομεσαίες (ΜΜΕ). Με βάση την νομοθεσία, ΜΜΕ θεωρούνται οι οργανισμοί/επιχειρήσεις οι οποίες εργοδοτούν λιγότερα από 250 άτομα και των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισμού δεν υπερβαίνει τα 43 εκατομμύρια ευρώ.

Το τι στην πραγματικότητα είναι ο ενεργειακός έλεγχος καθορίζεται τόσο μέσα στην εν λόγω οδηγία όσο και στα διεθνή πρότυπα της σειράς EN16247. Σύμφωνα λοιπόν με την οδηγία (άρθρο 2, παρ. 25) ενεργειακός έλεγχος είναι η συστηματική διαδικασία με σκοπό την απόκτηση επαρκούς γνώσης της υφιστάμενης ενεργειακής κατανάλωσης ενός κτηρίου ή ομάδας κτηρίων, βιομηχανικής ή εμπορικής εγκατάστασης, με την οποία εντοπίζονται και προσδιορίζονται ποσοτικά οι οικονομικώς αποδοτικές δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας.

Όσον αφορά το περιεχόμενο της διαδικασίας, ορισμοί όπως συνοπτικός, εκτενής ή αναλυτικός ενεργειακός έλεγχος, δεν είναι ξεκάθαροι και συνεπώς η οδηγία έχει καθορίσει και τις ελάχιστες απαιτήσεις ενός ενεργειακού ελέγχου (Παράρτημα VI). Η λεπτομερής επισκόπηση των χαρακτηριστικών της ενεργειακής κατανάλωσης, με επικαιροποιημένα, μετρήσιμα και ανιχνεύσιμα λειτουργικά δεδομένα είναι μια από τις βασικές απαιτήσεις. Επιπρόσθετα, οι ενεργειακοί έλεγχοι θα πρέπει να βασίζονται σε ανάλυση κόστους κύκλου ζωής (LCCA), να είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικοί και να περιλαμβάνουν αναλυτικούς και επικυρωμένους υπολογισμούς. Μπορούμε συνεπώς εύκολα να συμπεράνουμε, ότι για να ικανοποιηθούν οι πιο πάνω απαιτήσεις, ο ενεργειακός έλεγχος δεν μπορεί να είναι συνοπτικός.

Προφανώς και η ουσία ενός ενεργειακού ελέγχου δεν πρέπει να είναι απλά η ικανοποίηση της νομοθεσίας. Έχουμε την άποψη, ότι ένας σωστός ενεργειακός έλεγχος μπορεί να προσφέρει μεγάλες δυνατότητες εξοικονόμησης λειτουργικών εξόδων (κόστη ενέργειας) αλλά και να μειώσει το ανθρακικό αποτύπωμα ενός οργανισμού, στα πλαίσια μιας ευρύτερης περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης.

Ταμείο Α.Π.Ε & ΕΞ.Ε. Υπουργείου Ενέργειας

 Όλα τα χρήματα στις ΑΠΕ – Φτωχός συγγενής η Εξοικονόμηση Ενέργειας

Το 2003 το τότε Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού αναλαμβάνει να εφαρμόσει τον νόμο 33(Ι)/2003 που ψήφισε η κυπριακή βουλή, ο οποίος προνοούσε τη δημιουργία ειδικού ταμείου επιδότησης για την προώθηση και ενθάρρυνση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε) και της Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε), γνωστό και ως Ειδικό Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ. Με βάση τη νομοθεσία το εν λόγω Ταμείο έχει ως αποστολή να επιδοτεί ή να χρηματοδοτεί την παραγωγή ή/και αγορά ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ όπως επίσης και τις εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και λοιπές δραστηριότητες εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι πόροι του Ταμείου προέρχονται από:

α) το τέλος κατανάλωσης που οφείλει να καταβάλλει στο Ταμείο κάθε καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας

β) τις εκάστοτε κυβερνητικές χορηγίες ή εισφορές προς το Ταμείο και

γ) οποιαδήποτε άλλα έσοδα, δωρεές, τόκους ή επενδύσεις χρημάτων του Ταμείου.

Είναι συνεπώς ξεκάθαρο, ότι η μεγάλη πλειοψηφία των χρημάτων που διαθέτει σήμερα το Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ, προέρχεται από το τέλος κατανάλωσης που επιβάλλεται στους λογαριασμούς της ΑΗΚ σε κάθε οικιακό, εμπορικό και βιομηχανικό καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. Τα χρήματα αυτά, θα ανέμενε κάποιος ότι θα επιστρέφονταν στους ίδιους τους καταναλωτές, μέσω επιδοτήσεων για επενδύσεις που στόχο έχουν την αξιοποίηση των ΑΠΕ και την Εξοικονόμηση Ενέργειας.

Δυστυχώς όμως, αυτό που παρατηρείται σήμερα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Το κονδύλι του Ταμείου ΑΠΕ & ΕΞΕ κατανέμεται σήμερα ετεροβαρώς υπέρ μεγαλοεπενδυτών, οι οποίοι έχουν εγκαταστήσει Αιολικά και Φωτοβολταικά Πάρκα μεγάλης ισχύος. Ένα ποσοστό κοντά στο 82% των πόρων του Ταμείου ξοδεύεται και θα ξοδεύεται τα επόμενα χρόνια για το σκοπό αυτό.  Η εξοικονόμηση ενέργειας αποτελεί δυστυχώς το φτωχό συγγενή του Ταμείου, αφού μόνο το 2% των πόρων του Ταμείου θα δίνεται σε καταναλωτές που επενδύουν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Θεωρούμε αυτή τη λογική του Υπουργείου Ενέργειας ως επιεικώς απαράδεκτη και αποσκοπεί όχι στην εξυπηρέτηση των καλώς νοούμενων συμφερόντων των καταναλωτών, αλλά στην εξυπηρέτηση μόνο των μεγαλοεπενδυτών.

Το κόστος για τον κακό προγραμματισμό του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ, με τα υψηλά συμβόλαια ΑΠΕ που έχουν υπογραφεί με επενδυτές για αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, δεν πρέπει να το επωμίζεται ο απλώς καταναλωτής, χωρίς κανένα όφελος. Όλοι οι οικιακοί, εμπορικοί και βιομηχανικοί καταναλωτές θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λάβουν επιδότηση για όσες μεμονωμένες ενέργειες ή/και επενδύσεις προβούν και που αποδεδειγμένα επιτυγχάνουν εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό αποτελεί υποχρέωση του Υπουργείου με βάση τη σχετική νομοθεσία. Αυτό γινόταν έτσι και αλλιώς μέχρι το τέλος του 2013, οπόταν και είχαν αποσυρθεί τα σχέδια μεμονωμένων επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας. Αποτελεί δυστυχώς κατάφορη αδικία, τα δεκάδες εκατομμύρια που λαμβάνει το Υπουργείο Ενέργειας από τους καταναλωτές ως εισφορά στο Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ από το ειδικό τέλος κατανάλωσης στους λογαριασμούς της ΑΗΚ, να ξοδεύονται σε ποσοστό 98% στα συστήματα ΑΠΕ και μόνο το 2% για σκοπούς Εξοικονόμησης Ενέργειας.

Με βάση τα πιο πάνω, αναμένεται από το Υπουργείο να επαναφέρει σε ισχύ ένα σχέδιο επιδοτήσεων μεμονωμένων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, παρόμοιο με αυτό που ήταν σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2013. Με βάση το εν λόγω σχέδιο όλοι οι καταναλωτές είχαν το δικαίωμα διεκδίκησης επιδότησης εώς και 30%, για τις μεμονωμένες επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας στις οποίες προέβαιναν. Υπενθυμίζουμε ότι ένα τέτοιο σχέδιο εξαγγέλθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό και δημοσιοποιήθηκε από την Υπηρεσία Ενέργειας στην διάρκεια της έκθεσης Save Energy 2014 τον περασμένο Σεπτέμβριο. Αυτή η κίνηση από το Υπουργείο θα οδηγήσει σε μια πιο δίκαιη διάθεση των κονδυλίων του Ταμείου προς τους καταναλωτές, ενώ θα βοηθήσει παράλληλα την οικονομία μας με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε αντίθετη περίπτωση, το Υπουργείο αναιρεί με τις ενέργειες του όχι μόνο τις δικές του εξαγγελίες, αλλά και μια από τις βασικές του Υπηρεσίες, την Υπηρεσία Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών, αφού με τις αποφάσεις του όχι μόνο δεν προστατεύει τους καταναλωτές, αλλά αντίθετα τους μεταθέτει το κόστος εξυπηρέτησης των συμβολαίων των μεγάλων ιδιοκτητών Αιολικών και Φωτοβολταϊκών Έργων.

Κίνηση Προώθησης Μεμονωμένων Τεχνολογιών

και Μέτρων Εξοικονόμησης Ενέργειας

Σχέδια Επιδότησης Ενεργειακών Αναβαθμίσεων σε Επιχειρήσεις
Εξαιρετικά δύσκολη η λήψη επιδότησης!

Έχει δημοσιευτεί από το Υπουργείο Ενέργειας λίγο πριν το τέλος του 2014, το τελικό σχέδιο παροχής επιδοτήσεων σε επιχειρήσεις που θα προβούν σε ενεργειακές αναβαθμίσεις στα κτίρια όπου στεγάζονται, είτε σαν ένοικοι είτε σαν ιδιοκτήτες. Το εν λόγω σχέδιο, όπως έχει διαμορφωθεί τελικά, έστω και αν διαθέτει κάποια θετικά στοιχεία, έχει δυστυχώς και μεγάλες αδυναμίες οι οποίες καθιστούν τη λήψη επιδότησης από τις επιχειρήσεις εξαιρετικά δύσκολη.

Ας δούμε πρώτα τα θετικά στοιχεία του εν λόγω σχεδίου. Βασικό πλεονέκτημα του τελικού σχεδίου, όπως αυτό διαμορφώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, είναι η πρόνοια για καταβολή μέρους της επιδότησης από το Υπουργείο, εκ των προτέρων, πριν ακόμη δηλαδή εκτελεστεί η οποιαδήποτε επένδυση ενεργειακής αναβάθμισης από τον αιτητή. Η εν λόγω πρόνοια είναι πολύ σημαντική γιατί δίνει μια ένεση ρευστότητας στις επιχειρήσεις, ώστε να προχωρήσουν με περισσότερη ευκολία στην υλοποίηση των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας που έχουν προγραμματίσει. Η λήψη ολόκληρης της επιδότησης θα γίνεται, σύμφωνα πάντα με το σχέδιο, αμέσως μετά την ολοκλήρωση όλων των επενδύσεων. Θετικό επίσης στοιχείο των νέων σχεδίων, είναι η άμεση αξιολόγηση των προτάσεων/αιτήσεων από το Υπουργείο Ενέργειας και η άμεση απάντηση που θα δίδεται στου αιτητές, για έγκριση ή απόρριψη της πρότασης τους. Η κάθε ενδιαφερόμενη εταιρεία θα γνωρίζει συνεπώς, πριν προχωρήσει στην οποιαδήποτε επένδυση εξοικονόμησης ενέργειας, εάν τελικά η επένδυση της θα επιδοτηθεί ή όχι.

Τα σχέδια επιδοτήσεων διαθέτουν όπως έχουμε πει και σημαντικές αδυναμίες, οι οποίες έρχονται δυστυχώς να αναιρέσουν τα πιο πάνω θετικά στοιχεία. Βασικό μειονέκτημα των σχεδίων είναι το γεγονός ότι θα στερούνται επιδότησης οι μεμονωμένες επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, για να λάβει κρατική επιδότηση η οποιαδήποτε επιχείρηση επιθυμεί να αναβαθμιστεί ενεργειακά, θα πρέπει πρώτα και κύρια να προβεί σε ριζική ανακαίνιση, η οποία να περιλαμβάνει τουλάχιστον θερμομόνωση του κελύφους του κτιρίου (τοίχοι, κολόνες, δοκοί, πατώματα, στέγες, κτλ), όπως επίσης και αντικατάσταση των κουφωμάτων (πόρτες, παράθυρα). Η συγκεκριμένη πρόνοια για ριζική ανακαίνιση, εκτός του ότι ανεβάζει σημαντικά το κόστος του Έργου, υπάρχουν τομείς της οικονομίας (π.χ. βιομηχανία) όπου το όφελος από μια τέτοια αναβάθμιση θα είναι μηδαμινό. Σύμφωνα με μελέτες, το κόστος θέρμανσης και ψύξης των χώρων σε μια βιομηχανική μονάδα είναι συγκριτικά πολύ μικρό σε σχέση με το κόστος ενέργειας για την παραγωγή και τις λειτουργικές διαδικασίες της μονάδας. Συνεπώς, μια τέτοια μονάδα, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να επωφεληθεί από τις επιδοτήσεις.

Επιπρόσθετα, η ριζική ανακαίνιση απαιτεί τις περισσότερες φορές κλείσιμο της επιχείρησης για αρκετές βδομάδες ίσως και μήνες. Αυτό προφανώς θα είναι αρκετά ζημιογόνο για τις επιχειρήσεις με σταθερό κύκλο εργασιών σε όλη τη διάρκεια του έτους και συνεπώς θα ήταν πρακτικά αδύνατο να προχωρήσουν σε ενεργειακές αναβαθμίσεις μεγάλης κλίμακας. Τέλος, η βασική απαίτηση των σχεδίων επιδότησης για εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης του 40%, (ή κατηγορία Β στο πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης), απαιτεί προφανώς ένα μεγάλο αρχικό κόστος επενδύσεων, που σε μια εποχή όπου τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν παρέχουν στην αγορά την απαιτούμενη ρευστότητα, αποτελεί ουσιαστικά φραγμό σε τέτοιες επενδύσεις.

Είναι συνεπώς προς το συμφέρον όλων, τα σχέδια επιδότησης να τύχουν «ριζικής αναθεώρησης» από το Υπουργείο Ενέργειας. Θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος οι ενεργειακές αναβαθμίσεις και οι λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας να επιδοτούνται τόσο σε μαζικό επίπεδο, όσο και σε μεμονωμένη βάση. Θα ήταν αρκετά πιο δίκαιο η παροχή κινήτρων για ενεργειακές αναβαθμίσεις να δίδεται στη βάση κλιμακωτής επιδότησης, ώστε να επιδοτούνται τόσο οι μικρές και μεμονωμένες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας όσο και οι μεγάλες ενεργειακές αναβαθμίσεις που θα υλοποιηθούν μέσω ριζικής ανακαίνισης. Το να καθορίζεται με έναν αυθαίρετο δυστυχώς τρόπο το όριο του 40% ως προϋπόθεση για τη λήψη επιδότησης, είναι κατάφορη αδικία για τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν σήμερα το απαιτούμενο κεφάλαιο για να προχωρήσουν σε ενεργειακές αναβαθμίσεις μεγάλης κλίμακας.

Η οποιαδήποτε λύση εξοικονόμησης ενέργειας, όσο μικρή ή μεγάλη και αν είναι, συμβάλλει λίγο ή πολύ στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και βοηθά την Κύπρο στην επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Ε.Ε. για το 2020 (20% εξοικονόμηση Ενέργειας, 20% μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, 20% χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Θα πρέπει συνεπώς με ένα δίκαιο τρόπο, κάθε μεμονωμένη λύση ενεργειακής αναβάθμισης που αποδεδειγμένα επιτυγχάνει εξοικονόμηση ενέργειας να επιδοτείται από το κράτος, στα πλαίσια προφανώς των δυνατοτήτων του, αξιοποιώντας όμως παράλληλα και τα ευρωπαϊκά κονδύλια που δίνονται για το σκοπό αυτό.

Χρύσανθος Μαρούχος
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Ενεργειακός Ελεγκτής
Ειδικός Εμπειρογνώμονας Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων